ما اهمیت داریم؛ باور کنید مردم عدد تلفات جانبی دستگاه های معیوب تولید ملی نیستند!

پس از آنکه عبدالرضا یعقوب زاده رییس اتحادیه تولید و صادرات تجهیزات پزشکی در پیامی در گروه های مجازی نوشت : “اینکه یه کاربر در یه بیمارستان از یه دستگاه شکایت کنه فکر نمی‌کنم موضوعی باشه که اینقدر اهمیت داشته باشه” ! ، بزرگترین سوالی که در ذهن ما نقش بست این بود که آیا من به عنوان یک شهروند فقط یک عدد در آمار مرگ و میر تجهیزات پزشکی غیر کارا و مشکل دار تولید معیوب ملی هستم و اهمیتی ندارم؟!

اظهارات عبدالرضا یعقوب زاده رئیس اتحادیه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی درباره میزان اهمیت شکایت کاربران بیمارستان‌ها از دستگاه تشخیصی سونوگرافی سیموت، موجی از نگرانی را در میان فعالان حوزه سلامت و افکار عمومی برانگیخته است؛ جایی که پای جان بیماران در میان است، دیگر هیچ شکایتی «کوچک» نیست.
ابتدا متن بخشی از پیام ایشان را عینا مطالعه کنیم :
خدا رو شکر همه مشکلات صنف و شرکت های تولیدی و وارداتی حل شده و تنها مشکل تجهیزات پزشکی کشور اشکال یه دستگاه در یه بیمارستان خاص یا چند بیمارستان دیگه است که منجر به شکایت‌ها یا همون MDR هم شده، چه کسی گفته که MDR و یا شکایت و یا نارضایتی یه بیمارستان از یه دستگاه دلیل بر غیر استاندارد یا مشکل دار بودن دستگاه است؟
فکر نمی‌کنم شرکتی بیش از ما دستگاه تو ایران نصب داشته باشه ( نزدیک به ۱۰۰ هزار دستگاه روشن و نصب شده فقط تو بیمارستان‌های ایران داریم) . بسیار شکایاتی داشتیم که بعد از بررسی مشخص شد که اصلا اشکال از دستگاه نبوده و از کار بر یا شرایط برق بیمارستان و … بوده، اشکالات یا شکایاتی هم بوده که با پیگیری ما حل شده.
پس اینکه یه کاربر در یه بیمارستان از یه دستگاه شکایت کنه فکر نمی‌کنم موضوعی باشه که اینقدر اهمیت داشته باشه
نکته دیگه اینکه هر دستگاه ای رو باید با کلاس معادل خودش مقایسه کرد،اگه بخواهید مثلا خودرو بنز و تویوتا رو با هم مقایسه کنید ، این قیاس منطقی نیست که تویوتا سنچوری( مدل لوکس ۱۵۰ هزار دلاری ) تویوتا رو با مدل بنز کلاس A ( پایین ترین مدل بنز که ۲۰ هزار دلار است) مقایسه کنید و یا بلعکس بنز کلاس s رو با تویوتا کرونا، خیلی وقتا خیلی از اشکالات ناشی از این مدل مقایسه در بیمارستان‌های ایران است . دستگاه سنوگرافی از ۴۰۰ دلار پرتابل هست تا بالای ۵۰ هزار دلار ، تفاوت اصلی اونها هم کیفیت و رزولوشن تصویر است. بعضی وقتا دستگاه کلاس ۱۰ هزار دلاری ایرانی با دستگاه ۵۰ هزار دلاری خارجی که اتفاقا با ارز سوبسیدی ارزان‌تر به بیمارستان داده شده مقایسه میشه و این مقایسه درستی نیست ، نهایتا شکایت یک یا چند بیمارستان باید دقیق بررسی بشه و اینجا نه جای بررسی و نه جای اظهار نظر و نه جای قضاوت است.

اینکه یک مقام برگزیده صنفی در حوزه تجهیزات پزشکی، شکایت یک بیمارستان از یک دستگاه تشخیصی را «بی‌اهمیت» بداند، نه فقط یک خطای حرفه‌ای، بلکه یک زنگ خطر جدی برای سلامت عمومی است. در حوزه‌ای که مستقیماً با جان انسان‌ها سروکار دارد، «حتی یک شکایت» هم باید با بالاترین سطح حساسیت، شفافیت و پاسخگویی بررسی شود، نه با کوچک‌نمایی و بی‌اعتنایی.
شکایت ثبت‌شده در سامانه MDR صرفاً یک «گلایه عادی» یا برداشت شخصی یک شهروند نیست. این مهم نتیجه گزارش تخصصی کارشناس فنی، نظر نماینده معاونت درمان در سطح استان و شهرستان و بررسی رسمی یک فرآیند نظارتی حاکمیتی است؛ نه بهانه‌جویی یک فرد، نه تقابل احساسی با یک دستگاه، و نه دعوای شخصی با یک برند. نادیده گرفتن MDR، در عمل نادیده گرفتن ساختار رسمی نظارت بر ایمنی تجهیزات پزشکی کشور است. ما هم می‌پذیریم که ممکن است این شکایت ها بعضا رفع شدنی و به واسطه کاربران باشند اما اینکه این نظارت حیاتی را بی اهمیت بدانیم دقیقا حرکت بر روی مرز حیات و ممات انسان هاست. وقتی یک دستگاه تشخیصی دچار اختلال عملکرد باشد، این اختلال مستقیماً می‌تواند به خطای تشخیص، تأخیر در درمان، تشدید بیماری و حتی مرگ بیمار منجر شود. در چنین شرایطی، بی‌اهمیت جلوه دادن شکایت، یعنی بی‌اهمیت جلوه دادن جان بیماران!
اینکه عده ای بیایند و بگویند در 13 مرکز درمانی MDR برای یک دستگاه داده اند و مگر چه چیزی رخ داده است یک مغلطه و کج بینی بزرگ دارد؛ اولا که 13 مرکز درمانی یعنی چندین شهرستان یا چندین مرکز استان یا بیمارستان های مرکز استان با چندین دستگاه و چند ده و چند صد مراجعه کننده در روز، آن هم به مدت چند سال، اگر فرض کنیم روزانه 50 نفر در زیر حداقل 50 دستگاه ( و نه تمام 220 دستگاه سونوگرافی فروخته شده)‌ معیوب رفته باشند و دو سال هم این مشکل ادامه دار بوده باشد؛ یعنی تعداد قابل توجهی میتوانند با تشخیص اشتباه در معرض خطر قرار گرفته باشند.
مقایسه قیمت‌ها و کلاس انواع دستگاه‌های تشخیصی سونوگرافی با انواع ماشین‌های سواری هم نمی‌تواند پاسخ مسئله اصلی باشد. به عبارتی غیاث مع الفارق است. موضوع این نیست که دستگاه ارزان است یا گران؛ موضوع این است که آیا دستگاهی که در حال تشخیص بیماری مردم است، ایمن، دقیق و قابل اتکاست یا نه. بیمار و پزشک با جان انسان معامله می‌کنند، نه با برچسب قیمتی و کلاس اقتصادی؛ اینکه تولید کننده داخلی بگوید چون کلاس دستگاه پایین است و هیات امنای صرفه جویی ارزی پول همرده دستگاه زیمنس و فیلیپس و توشیبا و سامسونگ و… پرداخت نمیکند ، پس من هم در حدی که می توانم دستگاه تولید میکنم؛ یقینا مصداق خیانت در امانت عمومی مردم است و بهای آن بازی با جان مردم است.
ضمن اینکه در خریدهای تجمیعی چند ده تایی که در جهت تقویت تولید ملی صورت می گیرد فرصت حضور برندهای وارداتی در بازار بخش دولتی به حداقل ممکن می‌ رسد.
دستگاه سونوگرافی وقتی در اختیار رادیولوژیست و متخصص زنان قرار می‌گیرد می‌بایست به راحتی در تشخیص بیماری‌های شایع و مشکلات اورژانسی حداقل انتظارات کاربران را فراهم کند نه اینکه برای تشخیص مثلاً یک تومور سرطانی یا خدای ناکرده کبد چرب با گرید پایین هم بدون عملکرد باشد.
واقعیت این است که مردم ایران در مراجعه به بسیاری از بیمارستان‌های دولتی، برای اقدامات تشخیصی به کاربر دستگاه اعتماد میکنند و کاربر اطلاع دارد که دستگاه تولید داخل است و در مناقصات هیأت امنا خریداری شده است. (البته هیات امنا هم بر اساس پروانه‌های صادر شده و تمدید شده و قوانین حمایت از تولید داخل و دانش بنیان خریداری می‌کند). وقتی هم انتخاب از دست بیمار خارج است و بیمار توان انتخاب جایگزین در بیمارستان خصوصی را ندارد، وظیفه نظارت پیوسته و تضمین ایمنی در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی و سطوح مدیریتی ذیربط وزارت بهداشت مضاعف می‌شود، نه کم‌رنگ‌تر.
مسئله اینجاست: اگر یک دستگاه تشخیصی دچار اختلال شود و تشخیص اشتباه بدهد، چه کسی مسئول آسیب است؟
اتحادیه؟ شرکت تولیدکننده؟ شرکت OBL کننده با شرکت تولیدکننده؟ نهاد صادرکننده مجوز؟ یا هیچ‌کس؟!
حمایت از تولید ملی یک اصل مهم و راهبردی است، اما حمایت بدون توجه کافی و موثر به MDRهای متعدد، بدون نظارت سختگیرانه، بدون شفافیت، بدون پاسخگویی و بدون اولویت دادن به جان مردم، نه حمایت از تولید که خیانت به سلامت عمومی تلقی خواهد شد.
اینجا فقط پای آمار و دستگاه در میان نیست؛
اینجا پای گروه‌های آسیب‌پذیر، بیماران خاص و بیماران سرطانی در میان است. وقتی یک دستگاه تشخیصی برای یک بیمار سرطانی دچار خطا می‌شود، آن بیمار برای سیستم «یک عدد» نیست، یک انسان با فرصت محدود زندگی است!
اگر دستگاه ما را «عدد» حساب کند، اگر شما تولید کنندگان یک خطا در یک بیمارستان را «مهم» ندانید که پاسخ بدهید،
پس دقیقاً چه چیزی در این حوزه مهم است؟
بیایید چند لحظه به عنوان خبرنگار و یک تولید کننده مکالمه نکنیم، بیایید و دو شهروند باشیم؛ من در بیمارستان یک استان محروم زیر سونوگرافی معیوب می روم و غده سرطانی بدخیمم تشخیص داده نمیشود و شاید روزی دیگر زیر دستگاه ونتیلاتور و ماشین بیهوشی جان میدهم و مانیتور علائم حیاتی تا ساعت ها من را زنده نشان می دهد؛ اما شما در سوئد و کانادا و حتی در بهترین بیمارستان های تهران با دستگاه های معمولی اما استاندارد خارجی درمان می شوید. سهم ما مرگ در زیر دستگاه تولید ملی معیوب است و سهم شما زنده ماندن در زیر دستگاه لعنتی خارجی اما استاندارد است. این قصه غیر واقعی اما تلخ است!
شما در جایی از مطالبی که در گروه‌های مجازی نوشتید گفته بودید بنز را با تویوتا مقایسه نکنید. اتفاقاً می‌خواهم بگویم خودتان احتمالاً در تطهیر سونوگرافی سیموت، آن را با دستگاه‌های خودتان مقایسه کردید و فرمودید که چند هزار دستگاه روشن دارید. احتمال می‌رود شاید چون من و شما مهندس هستیم از دید مهندسی به موضوع نگاه کرده‌اید، اما همان‌گونه که بارها پیشکسوتان منتقد شما تاکید کرده‌اند، سونوگرافی یک دستگاه تشخیصی در فرآیند پیگیری و درمان سرطان تا زایمان است و مقایسه آن با چند هزار مانیتور علائم حیاتی که پس از درمان فرآیند نظارت سلامت را آنالیز می‌کند ماهیت متفاوتی دارد. به قول معروف، هر دو دستگاه‌اند اما این کجا و آن کجا؟!

ما نیز عاشق حمایت از تولید ملی هستیم، اما از آن مهم‌تر، جان بیماران و هم‌وطنان است.
ما مهم نیستیم؟
جان ما مهم نیست؟
حمایت از تولید داخل به چه قیمتی؟ به قیمت جان مردم؟